عربستان از ایران جلو زد افت علمی دانشگاه های ایران در رتبه بندی جهانی
به گزارش کنکوری، رتبه دانشگاه های ایران در مقایسه با کشورهای منطقه روند کاهشی داشته است، یک استاد دانشگاه درهمین باره به خبرآنلاین می گوید: «سلب استقلال دانشگاه ها در تصمیم گیری های علمی و مدیریتی، دخالت نهادهای بیرونی در جذب هیأت علمی و مشکلات معیشتی اساتید همچون دلایل کاهش رتبه علمی دانشگاه های ایران است.»
مظاهر گودرزی: در جدیدترین رتبه بندی علمی دانشگاه های جهان (شانگهای - سال ۲۰۲۵) عربستان توانسته با داشتن ۱۳ دانشگاه در لیست هزار دانشگاه برتر، از ایران پیشی بگیرد، همینطور جایگاه ترکیه با حفظ ۱۱ دانشگاه در این رتبه بندی از ایران بالاتر است، این در شرایطی است که ایران فقط ۶ دانشگاه (علوم پزشکی تهران، تهران، تربیت مدرس، علوم پزشکی شهید بهشتی، شریف و علوم پزشکی ایران) در بین هزار دانشگاه برتر جهان دارد. روند نزولی تعداد دانشگاه های ایرانی حاضر در این رتبه بندی از سال ۲۰۱۹ به وضوح نشان دهنده مشکلات عمیقی است که دانشگاه های کشور با آن دست به گریبان شده اند. از طرفی عربستان طی پنج سال قبل توانسته تعداد دانشگاه های خویش را بیشتر از سه برابر افزایش دهد و ترکیه نیز جایگاه نسبتاً ثابتی در این حوزه حفظ نموده است.
درهمین باره کارن ابری نیا، استاد دانشگاه تهران و دبیر کانون صنفی استادان دانشگاهی ایران معتقد است: «وقتی تصمیم گیری های علمی از دانشگاه ها سلب می شود، کیفیت هیات علمی تضعیف و ظرفیتهای علمی کشور به هدر می رود.»
او به خبرآنلاین می گوید: «در حال حاضر اختیاراتی مانند جذب اعضای هیات علمی از دانشگاه ها سلب شده است، همینطور کمبود بودجه و مهاجرت استادان دانشگاه از ایران سبب ساز افت علمی دانشگاه های کشور شده است.»
متن کامل این گفتگو درادامه آمده است.
*اخیراً شاهد کاهش جایگاه دانشگاه های ایران در رتبه بندی های جهانی هستیم، به نظر شما علل اصلی این افت چیست؟
دلایل گوناگونی برای این مورد وجود دارد، اما یکی از مهم ترین آنها، کاهش تدریجی استقلال دانشگاه ها است.
*منظورتان از استقلال دانشگاه چیست؟
دانشگاه به عنوان یک نهاد علمی با سازمان ها و ادارات دولتی متفاوت می باشد. در دیگر نهادهای دولتی انتصاب مدیران و تصمیم گیری ها معمولا توسط دولت یا حاکمیت به انجام می رسد، اما دانشگاه باید به علت ماهیت علمی اش خود در امور علمی تصمیم گیری کند. هیچ نهادی جز دانشگاه صلاحیت تصمیم گیری در این مورد را ندارد.
*این استقلال چطور در عمل خدشه دار شده است؟
در حال حاضر اختیاراتی مانند جذب اعضای هیات علمی از دانشگاه ها سلب شده است. اگر دانشکده ای بخواهد عضو هیات علمی جذب نماید این تصمیم باید توسط خود دانشکده و بر مبنای نیازهای علمی آن گرفته شود، اما حالا نهادهایی مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی، بسیج اساتید یا سایر مراجع در این فرایند دخالت می کنند و تصمیم گیری را از دانشگاه ها گرفته اند. مثلا در دولت قبلی تصویب کردند که حتی برای انتخاب رییس دانشکده ها باید از مراجع اطلاعاتی صلاحیت فرد استعلام گرفته شود.
وقتی تصمیم گیری های علمی از دانشگاه ها سلب می شود، انتخاب افراد مناسب برای هیات علمی با مشکل مواجه می شود. این روند کم کم به تضعیف کیفیت هیات علمی و بنابراین کاهش جایگاه دانشگاه ها منجر خواهد شد.
*آیا عوامل دیگری هم در این افت جایگاه نقش دارند؟
بله، یکی دیگر از عاملهای مهم، مهاجرت اعضای هیات علمی و نخبگان است. این مورد با مسایل معیشتی اساتید ارتباط نزدیکی دارد. حقوق اساتید دانشگاه خیلی کم است. بعنوان مثال، یک استاد تازه کار با مدرک دکتری از بهترین دانشگاه های ایران یا جهان، حقوقی در حدود ۲۰ میلیون تومان دریافت می کند که حتی برای اجاره خانه در تهران کافی نیست. حتی اساتید باسابقه با ۳۰ سال خدمت حقوقی کمتر از معادل هزار دلار دارند، در حالیکه در کشورهای همسایه مانند عراق، اساتید چندین برابر این مبلغ دریافت می کنند. این شرایط انگیزه ماندن در دانشگاه را می کاهد.
مهاجرت نخبگان تأثیر عمیقی داشته است. بعنوان مثال، یکی از همکاران ما در رشته خودم به عربستان مهاجرت کرد، البته او نمی خواست از دانشگاه برود بلکه بیرونش کردند و الان رییس دانشکده ای در آنجاست، او الان حقوقی بالایی حدود ۱۳ هزار دلار دارد و بودجه پژوهشی یک میلیون دلاری برای تجهیز لابراتوار دریافت کرده است. چنین شرایطی در ایران وجود ندارد و خیلی از نخبگان به علت مشکلات معیشتی و نبود امکانات، ملزم به ترک کشور شده اند، مقاصد این مهاجرت ها هم شامل کشورهای همسایه مانند عربستان، قطر، عمان و حتی ترکیه است.
*وضعیت بودجه دانشگاه ها چطور است و چه تاثیری بر کارهای پژوهشی داشته؟
بودجه دانشگاه ها به طور عمده صرف پرداخت حقوق می شود و تقریبا هیچ پولی برای کارهای پژوهشی باقی نمی ماند. به عنوان مثال، در دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه تهران، که یکی از بهترین دانشکده های کشور است، تجهیزات موجود مربوط به ۲۰ سال پیش است و تقریبا هیچ دستگاه جدیدی برای لابراتوار ها خریداری نشده است و فناوری های نوین با دشواری وارد لابراتوار ها می شوند. اساتید گاهی با بهره گیری از درآمد پروژه های شخصی خود تجهیزات محدودی تهیه می کنند، اما دولت بودجه ای برای تجهیز لابراتوار ها اختصاص نداده است.
از طرفی، اساتید به علت کمبود بودجه نمی توانند در کنفرانس های علمی بین المللی شرکت نمایند، برای اینکه هزینه بلیط و ثبت نام بسیار بالاست. این محدودیت ها موجب کاهش تعاملات علمی و تأثیرگذاری جهانی دانشگاه ها می شود. این عوامل به شکل هم افزا عمل می کنند. سلب استقلال، مشکلات معیشتی، گزینش های غیرعلمی و کمبود بودجه، همگی موجب کاهش کیفیت پژوهش، مهاجرت نخبگان و افت جایگاه دانشگاه ها در رتبه بندی های جهانی شده اند. در حالیکه توان علمی و نیروی انسانی کشور بسیار بالاست، اما بدون بودجه و امکانات کافی، این ظرفیت به هدر می رود.
دانشگاه های ایران از نظر نیروی انسانی و توان علمی در سطح بسیار خوبی قرار دارند و در این سال ها رشد کردند. اگر بودجه و امکانات کافی تامین شود و مشکلات معیشتی اساتید برطرف گردد، این دانشگاه ها و کشور می توانند به شکوفایی برسند، اما هم اکنون وقتی دانشگاه ها خود درگیر مشکلات اساسی هستند نمی توان انتظار داشت که مشکلات کلان کشور را حل کنند.
منبع: konkoorist.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان کنکوری در مورد این مطلب
نظر شما در مورد این مطلب کنکوری
نام:
ایمیل:
نظر:
سوال:
= ۳ بعلاوه ۵