كرونا و آموزش عالی؛ فرصت ها و تهدیدها،
آگهی درباره تصمیمات شتاب زده پیرامون آموزش پساكرونا
به گزارش كنكوری یك عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی با اشاره به تاثیر منفی كه آموزش مجازی می تواند بر آموزش دوران پساكرونا داشته باشد اظهار داشت: در ارتباط با سستی در مراجعه دانشجویان و گاهی اعضای هیات علمی و كاركنان در نیمسالهای آتی به دانشگاه نگرانی هایی وجود دارد. به این معنا كه مسائلی مانند ترافیك، تمایل به عدم سحرخیزی، خستگی در محیط دانشگاه و غیره ممكنست از حضور موثر دانشجویان در محیط دانشگاه بكاهد. همین طور ممكنست در بعضی موارد تصمیمات شتاب زده جهت جایگزینی سیستم آموزش الكترونیكی بجای آموزش حضوری توسط عده ای مطرح شود.
دکتر کیوان نارویی در گفت و گو با ایسنا، درباره تاثیری که آموزش مجازی می تواند بر آموزش حضوری بگذارد، اظهار داشت: این مساله دو جنبه خواهد داشت. از یک لحاظ با عنایت به آشنایی اساتید با روش های به روز تدریس، روش های ارزیابی نوین، برقراری ارتباط از روشهای مختلف، برگزاری سمینار و وبینار و... می توانند در سالهای آتی در کنار تدریس حضوری از این روش ها برای بهبود کیفیت آموزش استفاده کنند.
وی ادامه داد: خیلی از کشورهای سطح اول علمی سالیان زیادی است که از این روش ها در کنار تدریس حضوری برای بالا بردن راندمان استفاده می کنند، برای اینکه تمام مطالب تکمیلی در کلاس به علت محدودیت زمانی قابل طرح نیست. همین طور در دانشگاه های سطح اول جهان مطالبی که مقرر است در کلاس تدریس گردد به همراه مطالب تکمیلی شامل نمایش فیلم آموزشی، نحوه برنامه نویسی، آدرس وب سایت های مفید و غیره در سامانه آموزش الکترونیکی قرار داده می شود و کلاس حضوری محل حل مساله، بحث و رفع اشکال بوده که می توان به افزایش کارایی و راندمان بر این اساس پی برد. بدین سبب شیوع کووید- ۱۹ در کشور می تواند از این منظر رویداد مناسبی جهت تحول در سیستم آموزش باشد.
عضو هیئت علمی دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی با بیان این که هم اکنون تمامی اساتید نحوه برگزاری آزمون های کوتاه معروف به کوییز را با حداقل تخلف دانشجویان را فرا گرفته اند اظهار داشت: تنها همین مساله می تواند در افزایش ساعات مفید تدریس حضوری به علت برگزاری آزمون در ساعات غیرکلاسی مفید باشد. همین طور برگزاری کلاس های حل تمرین بصورت حضوری به علت حجم بالای کلاس های دانشجویان خود یک معضل بوده که با این روش ها بصورت بسیار مفید می توان آنها را برگزار کرد.
نارویی افزود: همین طور در کلان شهرها مشکلاتی مانند آلودگی هوا موجب تعطیلات هر چند محدود می شد که در نتیجه آن کلاس های فوق العاده و یا عدم اتمام سرفصل دروس را به دنبال داشت که می توان از روش "آموزش الکترونیکی" در این مواقع استفاده نمود. در سال ۱۳۹۸ دانش آموزان مدارس در مجموع بیش از یک ماه تعطیلات به علت آلودگی هوا و برخی مسائل دیگر داشتند که این مساله به علت عدم استفاده از سیستم آموزش الکترونیکی موجب عقب افتادگی زیادی شد و این مسائل می تواند در بلندمدت لطمات جبران ناپذیری را به دنبال داشته باشد.
وی با اشاره به تاثیر منفی که آموزش مجازی می تواند بر آموزش دوران پساکرونا داشته باشد، اظهار داشت: نگرانی در ارتباط با سستی در مراجعه دانشجویان و گاهی اعضای هیات علمی و کارکنان در نیمسال های آتی به دانشگاه وجود دارد. به این مفهوم که مسائلی مانند ترافیک، عدم تمایل به سحرخیزی، خستگی در محیط دانشگاه و غیره ممکنست از حضور موثر دانشجویان در محیط دانشگاه بکاهد. همین طور ممکنست در بعضی موارد تصمیمات شتابزده جهت جایگزینی سیستم آموزش الکترونیکی بجای آموزش حضوری توسط عده ای مطرح شود که برخی دلیلهای آن بیان شد. امیدوارم با تلاش همه مسئولان در نهادهایی مانند رسانه ملی، وزارت علوم و خصوصاً در دانشگاه ها بتوان از تجربه حاضر در جهت پیشرفت و آگاهی دادن بهره برد نه این که تجربه حاضر سبب سوء برداشت های احتمالی شود.
نارویی در بخش دیگری از سخنانش درباره سطح تعامل استادان دانشگاه با دانشجویان در آموزش مجازی اظهار داشت: خیلی از اساتید در دانشگاه های خوب کشور در سالیان قبل هم از سیستم آموزش الکترونیکی بعنوان مکمل سیستم آموزش حضوری استفاده می کردند. بدین سبب این دسته از اساتید و همین طور دانشجویان آنها با این سیستم بطور کامل آشنا بوده و از همان روزهای اولین شیوع کووید ۱۹ مبادرت به برگزاری جلسات کلاس، جلسات رفع اشکال، حل تمرین، پروژههای تکمیلی، برگزاری آزمون و غیره کردند که بعضاً به علت حساسیت به وجود آمده از آینده نیمسال، تعامل دانشجویان و اساتید بیشتر بود.
وی تجربه آموزش مجازی را جذاب دانست و درباره شیوه های ارزیابی سامانه آموزش مجازی اظهار داشت: نکته جالب تجربه شخصی و بعضاً برخی همکاران این بود که به علت ذات تهیه سئوالات امتحانی که بعد از طرح، توسط استاد باید بصورت هوشمند با انواع روش های سئوالات ۴ گزینه ای، تشریحی قابل پاسخ در کامپیوتر، جای گذاری و غیره در سیستم آموزش الکترونیکی برنامه ریزی و برنامه نویسی می شد، توجه و انگیزه اساتید را جلب کرده بود. از طرفی، این شیوه های ارزیابی جدید برای دانشجویان نیز بسیار جذاب بود به گونه ای که در کنار مساله ای به نام امتحان، در هر آزمون با یک شکل خاص برگزاری آشنا می شدند که خود این مساله آنها را به سمت حضور و شرکت موثر سوق میداد و به علت اینکه کامپیوتر بعد از اختتام امتحان به دانشجویان نمره می داد گاهی رقابت هایی میان دانشجویان به وجود آمده بود.
مدیر خدمات آموزشی دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی تصریح کرد: همین طور به علت نگرانی از آینده، دانشجویان و اساتید با وسواس خاصی مطالب را دنبال می کردند و بنا بر تجربه شخصی من، در این نیمسال تعداد دانشجویان شرکت کننده در کلاس نسبت به نیمسال های قبل نه فقط کاهش پیدا نکرده بود بلکه دانشجویان به صورت موثر در مباحث هم شرکت می کردند.
عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طورسی با بیان این که در این نیمسال حجم کاری اساتید افزایش شایان توجهی داشت، اظهار داشت: اساتیدی که تنها به صورت سنتی در هر نیمسال به بیان جزوه در کلاس می پرداختند حال مجبور به تولید محتوا به علت ذات سیستم آموزش الکترونیکی، برگزاری آزمون، برگزاری کلاس حل تمرین، پاسخگویی به اشکالات دانشجویان بصورت الکترونیکی و غیره شدند که این مورد زمان بسیار زیادی را نیاز داشت. امیدوارم که از این تجربه در نیمسال های بعد جهت افزایش تعاملات استفاده گردد. به نظر این مساله با گذشت چند ماه در دانشگاههای کشور نهادینه شده باشد. در این راستا تزریق انگیزه به اساتید بوسیله بازنگری آییننامههای تشویقی و ارتقا و همین طور وضع قوانین جدید آموزشی میتواند بسیار راهگشا باشد.
وی در پاسخ به سوالی درباره تاثیر دسترسی رایگان به پایگاه های اطلاعاتی کشورهای دیگر بر انتظارات دانشجویان از سیستم آموزش عالی ایران اظهار داشت: در این راستا دانشگاهها و وزارت علوم هم در امتداد حداکثر بهره، منابع رایگانی را در اختیار دانشجویان قرار داد. بعنوان مثال در دانشگاه صنعتی خواجه نصیر الدین طوسی با طراحی VPN دانشجویان و اساتید امکان استفاده از منابع کتابخانه و دانلود مقالات را که قبلا حتما باید در محیط دانشگاه انجام میشد به دست آوردند. با پیگیریهای وزارت علوم، استفاده از اینترنت ایرانسل و رایتل در اتصال به کلاسهای آموزش الکترونیکی گویا رایگان شده است.
نارویی در ادامه اشاره کرد: متاسفانه سیستم آموزش رایگان در ایران گاهی انتظارات غیر منطقی را به وجود آورده که امیدوارم شرایط حاضر به این انتظارات دامن نزند. بعنوان مثال با عنایت به تامین هزینه های آموزش رایگان از محل بودجه کشور و بیت المال، انتظار می رود آموزش در هر درس فقط یک دفعه رایگان باشد و در صورتیکه دانشجویی موفق به گذراندن درس نشود هزینه ستاندن مجدد درس را در دانشگاههای دولتی بپردازد. اما متاسفانه از این مساله سوءبرداشتهایی شده است و انتظار خدمات آموزش رایگان به ازای هر بار ستاندن درس وجود دارد. در نیمسال جاری شهریه دانشجویانی که در سنوات غیرمجاز بودند به علت شرایط حاضر گاهی بخشیده شده و یا با مرخصی دانشجویان موافقت شده است. امیدوارم این انتظار تبدیل به یک رویه نشود که در آن صورت نظم آموزشی دانشگاه ها گرفتار مشکلات فراوانی خواهد شد.
وی ادامه داد: اما از طرفی انتظار استفاده از تامین اینترنت با کیفیت مناسب از سازمان های مربوطه، استفاده از سیستم های نوین آموزش در کنار روش های قبلی، تفکر در مورد ارزیابی مستمر دانشجویان با عنایت به امکانات فراهم شده، توجه به حل مساله محور در چارچوب امکانات فراهم شده در کنار آموزش مجازی و غیره میتواند مفید واقع شود. در کنار این انتظارات دانشجویان، امیدوارم سیاست های مناسبی با عنایت به تجربیات آموزش الکترونیکی در کنار آموزش حضوری از سمت مراجع ذیصلاح بصورت سیاست کلی ستاندن شود. در واقع اتفاقات این نیمسال مسایلی را که در شیوه های آموزش نوین به صورت یک لزوم در آمده بود و شاید به صورت جدی به آن نگاه نمی شد را زنده کرد. اتخاذ سیاست های مناسب می تواند تحول عمیقی در کشور ایجاد کند تا راه پیموده نشده را با سرعت بیشتر بتوان طی کرد.
عضو هیئت علمی دانشکده مواد و متالوژی دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی در پاسخ به پرسشی درباره عملکرد آموزش عالی در مدیریت بحران کرونا اظهار داشت: با عنایت به شیوع بیماری کووید-۱۹ در ابتدا در خیلی از مراکز آموزش عالی حتی انتظار تعطیلی کامل این نیمسال وجود داشت. همین طور پیش بینی های نهادهای ذیربط در خصوص تاریخ های بازگشایی دانشگاهها که از ۱۰ اسفند ماه ۱۳۹۸ ذکر شده بود موجب تغییر تصمیمات در دانشگاه ها می شد و بیشتر مراکز آموزش عالی به دنبال آموزش حضوری و برگزاری کلاسهای فوق العاده بعد از بازگشایی بودند. تصمیمات مهم و کلیدی وزارت علوم در همان ابتدا موجب شد خیلی از مراکز به فکر ارائه آموزش به روش های مختلف بیفتند.
نارویی افزود: در این راستا با ابلاغ تصمیمات وزارت علوم به دانشگاهها، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی در همان روزهای اول شیوع ویروس کرونا مبادرت به برگزاری جلسات مدیریتی کرد و تصمیم گرفته شد تا زمان بازگشایی مراکز آموزشی، آموزش الکترونیکی بدون وقفه جایگزین شود و بعد از بازگشایی آموزش حضوری ادامه یابد. توجه گردد این تصمیم در زمانی گرفته شد که پیش بینی تعطیلات حدود ۱۵ روزه دانشگاهها می رفت و از نگاه بیرونی این تصمیم ضروری به نظر نمی آمد. بدین سان شاید بتوان به جرات بیان کرد جزو نخستین دانشگاه هایی بودیم که در آن، بدون وقفه خاصی آموزش مجازی جایگزین شد.
وی با بیان این که برمبنای آمار، حدود نیمی از اساتید از همان روز اول آموزش مجازی را شروع کردند و دانشجویان هم به علت عدم انباشتگی دروس از این شرایط استقبال کردند اظهار داشت: بعد از ۱۵ اسفند خبرهایی در خصوص بازگشایی دانشگاهها بعد از تعطیلات نوروز وجود داشت که موجب شد خیلی از مراکز آموزش عالی رسماً اعلام کنند بعد از این تعطیلات آموزش از سر گرفته می شود؛ اما در دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی آن دسته از اساتیدی که تا نیمه اسفند هم به شرایط آموزش حضوری فکر می کردند هم برمبنای تجربه آن دسته از همکاران خود که کلاس های الکترونیکی را برگزار کرده بودند و هم با یک تصمیم نهایی مدیریتی در خصوص گردنگیر تشکیل کلاسها بصورت الکترونیکی، کلاسهای خودرا در زمان باقی مانده در اسفند ۱۳۹۸ برگزار کردند.
نارویی اضافه کرد: در سیستم آموزش حضوری هر سال از ۲۰ اسفند دانشگاهها به علت مراجعه بعضی از دانشجویان به مناطق محل سکونت خود به حالت نیمه تعطیل در می آمد که در این نیمسال طبق آمار موجود ۸۰درصد اساتید تا ۲۸ اسفند مبادرت به برگزاری کلاس کردند و نکته جالب تر این که دانشجویان هم اعتراضی نداشته اند. همین طور در روزهای تعطیلات نوروز ۹۹ کلاس هایی که گاهی تشکیل نشده بود و گرفتار عقب افتادگی بودند به صورت فوق العاده تشکیل شد. با ذکر این نکات به نظر مراکز آموزش عالی بدون تحمیل مسائل مالی به سیستم توانسته اند رسالت خودرا تا حد امکان انجام دهند.
این مدرس دانشگاه در پاسخ به پرسش دیگری درباره عملکرد حل مسئله محور دانشگاه ها در دوران شیوع کووید-۱۹ اظهار داشت: در ارتباط با حل مساله محور بودن دانشگاه ها می توان گفت مثلا در سطوح تحصیلات تکمیلی خیلی از مسایل تحقیقی که به صورت سمینار در دروس عنوان شد بر پایه بیماری کووید ۱۹ در رشته های مختلف بود. مثلا در مباحثه ای با همکاران می شنیدم که موضوع سمینار درسی را استفاده از مواد نانو جهت استفاده در فیلترهای ماسک گذاشتهاند. در یک تجربه شخصی دانشجویان تحصیلات تکمیلی من با استفاده از پرینتر سه بعدی مبادرت به ساخت فریم (frame) برای شیلدهای (shield) مورد استفاده بعنوان فیلتر نمودند و یا ساخت فیکسچر (fixture) برای ماسکهای دهان و بینی به گونه ای که نیرو حاصل از بند ماسک بر روی گوش نباشد و توسط فیکسچر به سر منتقل شود و هزینه ساخت هم بسیار پایین بود. اما با عنایت به شرایط و بحران های آموزش در نیمسال جاری این مسایل بصورت یک سیاست نگاه نشد و امید است بخش های پژوهشی هم در این شرایط به دنبال سیاست های تشویقی و مناسب در سطح وزارتی باشند.
منبع: كنكوری
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب