در گفت وگو با كنكوری اعلام شد
پیشبینی وزارت علوم از وضعیت دانشگاه ها در مهرماه
به گزارش كنكوری مدیركل دفتر برنامه ریزی آموزش عالی وزارت علوم به تشریح جزئیات محاسبه نمره آخر ترم دانشجویان در ترم جاری پرداخت و اظهار داشت: وزارت علوم از همان اسفند ماه سال قبل با پیشبینی ادامه دار شدن آموزش های مجازی، روش های ارزیابی تركیبی، مستمر، ثبت نمره ناتمام، پاس شده یا پاس نشده را به منظور روش های ارزیابی آخر ترم جاری دانشجویان به دانشگاه ها پیشنهاد كرد.
دکتر محمدرضا آهنچیان در گفتگو با ایسنا ضمن بیان این مطلب گزارشی از عملکرد آموزشی دانشگاه ها در شرایط انتشار کرونا ویروس عرضه داد و اظهار نمود: در حال تهیه گزارشی از تعداد دانشجویان تحت پوشش آموزش مجازی و تعداد استادانی که در این حوزه همکاری می کنند، هستیم؛ چون که عرضه آمار دقیق و قطعی از همه دانشگاه های کشور در این حوزه، نیازمند این ارزیابی است؛ اما به صورت کلی حدود ۹۰ درصد آموزش های دانشگاهی به سمت آموزش های مجازی حرکت کردند. این بدان مفهوم نیست که بگوییم ۹۰ درصد دانشجویان تحت پوشش این آموزش ها قرار گرفته اند، بلکه اجرای برنامه ها و کلاس های آموزشی به سمت مجازی شدن حرکت کرده است.
وی با اشاره به این که عرضه آموزش های دانشگاهی به صورت مجازی در همه کشورهای دنیا در حال اجرا می باشد، خاطرنشان کرد: امکان دارد درصد مشارکت و سطح پوشش در همه نقاط کشور و همه دانشگاه ها یکسان نباشد؛ در بعضی استان ها و شهرها درصد مشارکت در این آموزش ها بالا نیست.
به گفته مدیر کل دفتر برنامه ریزی آموزش عالی وزارت علوم، به علت اینکه یک طرف آموزش های مجازی دانشجویانی هستند که باید مشارکت داشته باشند، ازاین رو امکان دارد در مواردی به علت مشکلاتی نظیر عدم دسترسی به ساختارهای مجازی و اینترنت، دسترسی دانشجویان به امکانات لازم برای این آموزش ها محدود باشد، البته در برگزاری کلاس های متعارف و حضوری هم امکان دارد در بعضی کلاس ها همه دانشجویان قادر به شرکت در کلاس نباشند، اما با وجود چند دانشجوی غایب، کلاس لغو نمی گردد.
ارائه آمار ۹۰ درصدی آموزش های مجازی دانشگاه ها
مدیرکل دفتر برنامه ریزی آموزشی وزارت علوم تصریح کرد: عرضه آمار ۹۰ درصدی آموزش های مجازی دانشگاه ها بر حسب اظهارات دانشگاه ها اعلام می شود. در واقع هنوز خود وزارت علوم زمان کافی برای راستی آزمایی در این حوزه نداشته است.
وضعیت آموزش مجازی در دانشگاه های کوچک
وی در مورد وضعیت دانشگاه های کوچک کشور برای عرضه آموزش های مجازی هم تصریح کرد: با عنایت به این که بخش عمده ای از آموزش های مجازی به زیرساخت های ارتباطی و فناوری مربوط می شود، ازاین رو در چنین مواقعی اگر دانشجویی در محل ها یا نقاطی از کشور قرار گرفته باشد که دسترسی او به اینترنت محدود و یا قطع باشد، به آموزش مجازی دسترسی نخواهد داشت، در این صورت آموزش عالی هم نمی تواند مدعی باشد که می تواند این دانشجویان را در کلاس های آموزشی حاضر کند. به همین جهت اگر امکانات ارتباطی در بعضی مناطق کشور وجود نداشته باشد، دانشجویان می توانند مشکلات و عدم دسترسی به آموزش های مجازی را به دانشگاه ها اطلاع دهند و درخواست کنند که به صورت های دیگری تحصیل خویش را ادامه دهند.
به گفته آهنچیان، هم اکنون دانشگاه هایی که زیر ساخت های الکترونیکی آنها برای برقراری آموزش های برخط کامل نیست، دوره دشوارتری را طی می کنند، اما شرایط فعلی فرصتی است که همه دانشگاه ها بتوانند زیرساخت های الکترونیکی خویش را تقویت کنند؛ با اینکه شاهد می باشیم تکاپوی جدی و در همه دانشگاه های کشور به منظور حرکت در آموزش های مجازی صورت گرفته و تلاش می نماییم در این حوزه اگر نقصی هم از سوی دانشگاه باشد، برطرف شود.
جزییات و شرایط حذف ترم
آهنچیان در مورد سیاست وزارت علوم برای تصمیم گیری در مورد حذف ترم از جانب دانشجویان هم اظهار داشت: اگر به علت انتشار کرونا ویروس دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی تعطیل شوند، صدمه ای جدی متوجه کشور خواهد شد که جایگزین ندارد. در واقع اگر این مراکز تعطیل شوند چرخه عرضه و تقاضای تربیت نیروی انسانی و نیاز بازار کار مختل می شود. دانشجویانی که باید در مهرماه ۱۳۹۹ وارد دانشگاه شوند و بعد از طی دوره تحصیل ظرف ۴ یا ۵ سال بعنوان دانش آموخته دانشگاهی یا نیروی ماهر وارد بازار کار کشور می شوند، با حذف نیم سال حتی باآنکه ۶ ماه است، اما در واقع یک سال این چرخه با وقفه مواجه می شود. ازاین رو وزارت علوم به هیچ عنوان تصمیم به حذف ترم ندارد. در واقع دانشجویانی که مایل هستند ترم تحصیلی برای کل دانشگاه و همه دانشجویان حذف شود، مانند این است که درخواست داشته باشند که گردش امور مملکت متوقف شود.
تبعات حذف ترم
به گفته وی، بر مبنای عرف جهانی، آموزش عالی کشور ما هم به هیچ عنوان متوقف نخواهد شد و نیم سالجاری تحصیلی ادامه پیدا خواهد نمود. در مقیاس جهانی خیلی از کشورهای پیشرو و مدعی که در گیر و دار این بحران هستند، آموزش مجازی را جایگزین و برگزیده اند. در واقع اگر در این ترم برخی از دانشجویان فارغ التحصیل نشوند، مهر ماه با داوطلبان جدیدی مواجه می شویم که باید در چرخه همیشگی عرضه و تقاضا وارد دانشگاه شوند و در کنار کسانی قرار گیرند که به علت حذف ترم، گرفتار تعویق در فارغ التحصیلی شده اند. در این شرایط تعداد دانشجویان مازاد بر سقف امکانات دانشگاه، موحب اختلال در امور آموزشی و دانشجویی، فرهنگی و اجتماعی دانشگاه ها خواهد شد. علاوه بر این تعداد زیادی از فرزندان ما در آستانه ورود به دانشگاه هستند و زحمات چندین ساله خانواده ها و خودشان به علت تعویق شروع نیم سال و سال تحصیلی آینده به هدر خواهد رفت که به هیچ وجه منصفانه نیست.
آهنچیان تصریح کرد: در مجموع ما تلاش می نماییم که کیفیت آموزش در دانشگاه ها تضعیف نشود و اگر هم دانشجویان با ضعف نسبی آموزش دیده باشند، ما تلاش می نماییم که این آموزش ها با حداقل صدمه همراه باشد. در هر حال راه برای درخواست حذف ترم از جانب دانشجویانی که اضطرار پیدا کرده اند، بسته نیست و وزارت علوم تصمیم گیری برای درخواست حذف ترم دانشجویانی که دلیل موجهی برای این درخواست دارند را به دانشگاه ها واگذار کرده است.
مدیر کل دفتر برنامه ریزی وزارت علوم همینطور تصریح کرد: ممکن است دانشجویی خود یا خانواده اش گرفتار حادثه یا مبتلا شدن به بیماری کووید ۱۹ شده باشد، در این صورت روشن است که با درخواست وی موافقت می شود. سفارش کلی ما به دانشگاه ها این است که برای ترم جاری بر اساس مدارا با دانشجویانی که در معرض صدمه بوده اند، رفتار شود. اگر دانشجویی به غیر از دو دلیل یعنی ابتلای خود یا ابتلای اعضای خانواده وی به این ویروس درخواست حذف ترم تحصیلی کند، تقاضای وی در دانشگاه ها مورد بررسی قرار می گیرد و در صورت تایید با درخواست وی موافقت می شود؛ همچنان که در موارد عادی و قبل از دوره مقابله با کرونا هم دانشگاه ها تقاضای دانشجویان برای حذف ترم را مورد بررسی قرار می دهند؛ قاعدتا این درخواست ها در نیم سالجاری با انعطاف بیشتری صورت خواهد گرفت، چون که شاهد تاثیرات منفی کرونا در خانواده ها هستیم.
چه کسانی در حذف ترم اولویت دارند
وی در ادامه خاطرنشان کرد: دانشگاه ها در بررسی درخواست دانشجویان برای حذف ترم جاری محدود به دو شرط فوق نیستند، اگر علل موجه باشند، نتیجه درخواست مثبت خواهد بود؛ اما آن درخواست هایی که به صدمه های ناشی از کرونا مربوط شود، در اولویت قرار می گیرد.
آهنچیان افزود: در حقیقت این که موافقت با درخواست دانشجویان برای حذف ترم جاری به مفهوم حذف سنوات از نیم سال تحصیلی باشد، بر عهده دانشگاه ها گذاشته شده است. در مورد درخواست دانشجویانی که به علت کرونا متقاضی حذف ترم هستند و در دانشگاه تایید می شود، به صورت صد در صد، حذف بدون احتساب در سنوات تحصیلی در نظر گرفته می شود، اما اگر درخواست آنها به صدمه ناشی از کرونا مربوط نباشد، این که درخواست حذف ترم بدون احتساب در سنوات تحصیل باشد، قابل بررسی است.
وی در ادامه تصریح کرد: این اطمینان به دانشجویان داده می شود که درخواست حذف ترم آنها به صورت موردی و دقیق در دانشگاه ها بررسی خواهد شد و سیاست نهایی ما هم این است که نهایت انعطاف را در مورد مقررات آموزشی برای ترم جاری اعمال نماییم.
وضعیت آموزش دروس عملی
آهنچیان همچین در مورد وضعیت عرضه آموزش دروس عملی هم اظهار داشت: جنس آموزش های عملی دروس به هیچ عنوان یکسان نیست. خیلی از دروس عملی در حقیقت لزوماً نیازمند عرضه در کارگاه ها و آزمایشگاه ها هستند. اما بعضی از واحدهای عملی هم وجود دارد که دانشجویان می توانند این نوع دروس را به صورت مشاهده و به صورت مجازی هم آموزش ببینند. مثلا باز و بسته کردن یک ماشین یا وسیله مکانیکی که اغلب در دانشگاه های علمی – کاربردی و فنی حرفه ای انجام می شود، از راه ضبط ویدوو و بارگذاری آن در سامانه، قابل آموزش است. ازاین رو بعضی از دروس های عملی را می توانیم به صورت مجازی به دانشجویان عرضه دهیم؛ در حوزه هنر در خیلی از کلاس های طراحی و مجسمه سازی امکان آموزش های عملی به صورت مجازی وجود دارد به شرطی که همراهی لازم بین مدرسان و دانشجویان هم وجود داشته باشد.
احتمال ادامه دار شدن کرونا در ترم آینده
مدیر کل دفتر برنامه ریزی آموزش عالی وزارت علوم تصریح کرد: دانشجویان باید بدانند امکان دارد کرونا در نیم سال اول سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ هم وجود داشته باشد. در حقیقت باید راهی را پیدا نماییم که این وضعیت به آموزش صدمه ای نزند که داشتن خلاقیت استادان و همکاری دانشجویان در عرضه اثربخش آموزش های مجازی هم می تواند بسیار اثرگذار باشد. همچنان که در بعضی دانشگاه های معتبر در تراز جهانی، به دانشجویان گفته می شود به جای حضور در محیط و دریافت آموزش های عملی در کارگاه و آزمایشگاه ها، مقالات مرتبط در آن زمینه را مطالعه کنند و از آموخته های آن بعنوان یادگیری درس بهره ببرند.
آهنچیان تصریح کرد: با اینکه استاد این مورد را درک می کند که خواندن مقاله توسط دانشجویان به جای آموزش عملی در فضای آزمایشگاهی و کارگاهی تاثیرگذاری لازم را ندارد و کیفیت پایین تری دارد، اما در نسبت بین بد و بدتر که حذف ترم یا حذف واحد است، این وضعیت بهترین گزینه به حساب می آید. ضمن این که این شیوه در دانشگاه های دنیا انجام می شود، با این وجود برخی دانشگاه های کشور اعلام نموده اند که برخی از دروس عملی خویش را در تابستان برگزار می کنند و نمره درس را در کارنامه ترم جاری دانشجو ثبت خواهند کرد. اما این انتظار از همه دانشگاه ها و برای همه دروس وجود ندارد. ضمن اینکه همه دانشجویان هم به علل مختلف مایل به اجرای این روش نیستند.
نحوه محاسبه نمره آخر ترم/ثبت نمره ناتمام
مدیر کل دفتر برنامه ریزی آموزش وزارت علوم به نحوه نمره آخر ترم دانشجویان در نیم سالجاری اشاره نمود و اظهار داشت: اگر دانشجویان دروس کارگاهی، سمیناری و یا آزمایشگاهی دارند که نیازمند پیش بردن پروژه عملی هستند، نمره دانشجو در ترم جاری بعنوان ناتمام ثبت می شود و استاد اجازه دارد در نیم سال بعدی این نمره را ثبت و تایید نهایی کند. به دانشگاه ها سفارش می شود که نمره چنین واحدهایی را بعد از تکمیل پروژه یا کار عملی با موافقت استاد درس تا ترم آینده ثبت و نهایی کنند. در این صورت دانشجو موظف است در نیم سال بعدی، این دروس را هم مازاد بر واحدهای اصلی که برگزیده است، تکمیل کند. در این صورت هم ارزشیابی به تشخیص استاد در خصوص موفقیت دانشجو در گذراندن یا نگذراندن درس صورت می گیرد.
احتمالا آموزش حضوری نخواهیم داشت
وی اظهار نمود: تصمیم گیری درباره بازگشایی دانشگاه ها بر عهده ستاد ملی مقابله با کرونا است؛ اما بر مبنای برخی شواهد، در ترم جاری به جز دانشجویان دکتری و احیانا دانشجویان کارشناسی ارشد، آموزش به صورت حضوری نخواهیم داشت.
آهنچیان اضافه کرد: دانشجویان تحصیلات تکمیلی هم تنها پس از طی پروتکل های بهداشتی می توانند در دانشگاه ها و مراکز آزمایشگاهی حضور پیدا کنند، اما به علت این که هنوز شرایط همچنان عادی نشده است، کلاس ها بر آموزش های مجازی متمرکز هستند و دانشگاه ها آموزش حضوری نخواهند داشت.
وی تصریح کرد: برای بازگشایی و آموزش حضوری دانشگاه ها دانشجو گاهی مجبور است که از شهرها و مناطق مختلف به دانشگاه محل تحصیل خود مسافرت کند و در تعداد بالای این مسافرت ها، مراعات فاصله گذاری اجتماعی دشوار خواهد شد. این مورد برای دانشگاه های ما اهمیت محوری دارد که دانشجویان آنها به علت حضور در کلاس های درس صدمه نبینند. ازاین رو با اطمینان می توان اظهار داشت که برای عدم بازگشایی دانشگاه ها تصمیم قطعی گرفته نشده است؛ اما شواهد نشان داده است که به جز در یک یا دو مقطع تحصیلی و در بعضی دانشگاه ها، برای ترم جاری آموزش حضوری نخواهیم داشت. با اینکه ما تابع تصمیماته ستاد ملی مبارزه با کرونا هستیم.
جزییات امتحانات ترکیبی
مدیر کل دفتر برنامه ریزی آموزش وزارت علوم در ادامه صحبت های خود در مورد جزئیات امتحانات ترکیبی آخر ترم دانشجویان هم اظهار داشت: فارغ از شرایط فعلی، تصور ما در سنجش آموخته های فراگیران این است که فقط از یک ابزار سنجشی استفاده نشود. مثلا امکان دارد دانشجوی ما در آزمون شفاهی بهتر از آزمون چهارگزینه ای یا تشریحی عمل کند یا در آزمون تشریحی پاسخگوی خوبی باشد. بر طبق این قاعده ما می توانیم بخشی از درس را به انجام پروژه و طرح های مطالعاتی اختصاص بدهیم تا دانشجویان تلفیقی از مسائل مبتنی بر کتاب های درسی و فعالیت جانبی مرتبط را تجربه کنند. در نهایت همه کوشش و دستاوردهای دانشجو در طول نیم سال را بعنوان ارزیابی ترکیبی در نظر بگیریم و نمره ای که واقعی تر است را برای دانشجویان ثبت نماییم. در این موارد هدف این است که فقط یک شیوه سنجش آموخته های دانشجویان، مورد استفاده نباشد، بلکه از تلفیقی از آنها استفاده نماییم. بدین سان روش ترکیبی، متد جدیدی نیست.
وی اظهار داشت: این که ما در ترم جاری بر روش ارزیابی و نمره دهی ترکیبی تاکید کردیم، با هدف تاکید بر ارزشیابی مستمر دانشجویان بوده است. با عنایت به این که کلاس های آموزش الکترونیکی و غیرحضوری از اوایل اسفند ماه ۹۸ شروع شده است، تاکید کرده ایم که استادان می توانند در فرآیند آموزش به ارزشیابی دانشجویان بپردازند؛ چون که به احتمال زیاد در نیم سالجاری یا امتحانات آخر ترم به شیوه حضوری وجود ندارد یا اجرای این نوع امتحانات دشواری هایی خواهد داشت که دانشگاه ها به آن توجه دارند. از آنجائیکه امکان دارد نوع ارزشیابی یک جلسه ای و به صورت مجازی آفت های زیادی داشته باشد، سفارش شده است که استادان، روش ارزشیابی ترکیبی و مستمر را از آغاز نیم سال مد نظر قرار دهند. شاخصهای این ارزشیابی مختلف است و می تواند شامل حضور دانشجو در کلاس های مجازی، شرکت در فعالیت ها، انجام کامل و بموقع تکالیف و مسئولیت پذیری در قبال درس و همکلاسی ها باشد.
ثبت دروس پاس شده و پاس نشده در کارنامه
مدیر کل دفتر برنامه ریزی آموزشی وزارت علوم تصریح کرد: برخی از دانشگاه ها همچون دانشگاه های دنیا هم این اجازه را داده اند که مقیاس ارزشیابی درس، به صورت پاس شده یا پاس نشده باشد؛ یعنی مقیاس صفر تا ۲۰ به دو وضعیت گذرانده شده و گذرانده نشده تبدیل گردد. با اینکه این امر امکان دارد مورد اعتراض برخی و مورد استقبال برخی دیگر از دانشجویان واقع شود؛ اما روشی است که بعنوان روش مرسوم در بعضی از دانشگاه های تراز جهانی انجام می شود.
وی ادامه داد: برای مثال در این روش، استاد به جای دادن نمره زیر ۱۰ برای دانشجویان کارشناسی، او را در وضعیت پاس نشده یا نگذارنده قرار می دهد تا دانشجو بعدا ملزم به انتخاب باردیگر درس باشد. در وضع مقابل، دانشجو در مورد دروسی که بعنوان پاس شده در کارنامه ثبت می شود، نیازی به انتخاب باردیگر آن در ترم های بعدی ندارد و طبیعتاً چون نمره ای وجود ندارد، در معدل کل وی هم اثر نمی گذارد.
الزام اساتید به تبعیت از تصمیمات آموزشی دانشگاه ها
آهنچیان همینطور به نحوه ارزشیابی وزارت علوم از عملکرد استادان دانشگاه ها برای عرضه آموزش های مجازی اشاره نمود و اظهار داشت: استادان دانشگاه ها به شکلی در مجموعه استخدامی دولت محسوب می شوند. به همین جهت موظف می باشند تصمیماتی که به صلاح کشور، مردم و دانشجویان است را بپذیرند و انجام دهند. اگر استادی مایل نیست دروس آموزشی را به صورت مجازی تدریس کند، باید با علل منطقی به دانشگاه اعلام نماید که آموزش های خویش را به این شیوه عرضه نمی دهد. در این صورت دانشگاه هم شرایط درس و تکلیف استاد را روشن خواهد نمود.
وی اظهار داشت: نمی توان این را بگوییم که امکان دارد استادان در عرضه آموزش مجازی، برخورد شخصی و سلیقه ای با دانشجویان داشته باشند. چون که این احتمال در آموزش های حضوری هم وجود دارد. نظارت بر نحوه عملکرد استادان در دانشگاه ها بر عهده دفاتر نظارت و در ستاد وزارت علوم مسئولیت مستقیم با مرکز نظارت و ارزیابی است.
پیش بینی وضعیت آموزش در ترم آینده
مدیر کل دفتر برنامه ریزی آموزش عالی وزارت علوم به پیشبینی از آینده و وضعیت آموزش های دانشگاه ها برای ترم آتی پرداخت و اظهار داشت: مسؤلان مرتبط در وزارت علوم در تمام مدت تعطیلات نوروز درگیر هماهنگ کردن امور مربوط به آموزش دانشگاه ها بودند و با همراهی تحسین برانگیز دانشگاه ها، آموزش حتی در تعطیلات هم متوقف نشد. استادان از نوروز و همه زمان های بوجود آمده بعنوان فرصت استفاده کردند؛ تولید محتوا داشتند و خویش را برای تدریس مجازی آماده کردند تا آموزش تعطیل نشود. در واقع همه بدون تعطیلی کار کردیم و هم اکنون هم بدون تعطیلی خودمان را برای ایام تابستان آماده می نماییم تا بتوانیم در یک حالت آماده باش برای حفظ و استمرار آموزش عالی در کشور قرار بگیریم.
مدیرکل دفتر برنامه ریزی آموزش عالی وزارت علوم تصریح کرد: امیدواریم مشکل کرونا ویروس حل شود، اما اگر وضعیت فعلی ادامه یابد و حتی در فصل پاییز کشور را در وضعیت فوق العاده قرار دهد، از وضعیت دانشگاه ها غافل نیستیم و برای سال تحصیلی آینده هم برنامه ریزی داریم؛ ضمن اینکه می کوشیم نقص های فعلی آموزش مجازی را رفع نماییم، آماده ادامه آموزش های مجازی در سطحی با کیفیت بسیار بالاتر هم هستیم. احیانا اگر ستاد ملی مقابله با کرونا تشخیص داد که در مهر ماه ۱۳۹۹ هم روش غیرحضوری ادامه داشته باشد و دانشگاها به لحاظ آموزش حضوری تعطیل شوند، می توانیم آموزش ها را با کیفیت بهتر از نیم سال فعلی عرضه دهیم.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب